Hélène Cixous / Ελέν Σιξού
Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ
ή
ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μετάφραση από τα Γαλλικά - επίμετρο:
Θωμάς Συμεωνίδης

Σύγχρονο γαλλικό δοκίμιο
Κυκλοφορία: Νοέμβριος 2021
Σελίδες: 64
Τιμή: 8 ευρώ
ISBN: 978-618-5274-91-7

[εικαστικές τεκμηριώσεις: Γεωργία Τρούλη]

Η Ελέν Σιξού γεννήθηκε στο Οράν της Αλγερίας το 1937, από γονείς εβραϊκής καταγωγής (Γάλλος πατέρας και γερμανίδα μητέρα). Είναι ακαδημαϊκός, φεμινίστρια, φιλόσοφος, ποιήτρια, θεατρική συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας, κυριότερη εκπρόσωπος, μαζί με την Τζούλια Κρίστεβα, της μετα-δομιστικής φεμινιστικής θεωρίας. Κατέχει τιμητικούς τίτλους από τα πανεπιστήμια Queen's University και University of Alberta (Καναδάς), University College Dublin (Ιρλανδία), University of York και University College London (Μ. Βρετανία), Georgetown University, Northwestern University και University of Wisconsin-Madison (ΗΠΑ). Το 2008 εκλέχθηκε "A.D. White Professor-at-Large" στο Πανεπιστήμιο Cornell των ΗΠΑ, έως το 2014.

_____

[δείγμα γραφής]

"Θα ήθελα να γράφω όπως ένας ζωγράφος. Θα ήθελα να γράφω όπως ζωγραφίζουν.
Όπως θα ήθελα να ζήσω. Όπως κατορθώνω ίσως να ζήσω κάποιες φορές. Ή μάλλον: όπως κάποιες φορές μου δίνεται να ζήσω στο απόλυτο παρόν.
Στο συμβάν της στιγμής.
Ακριβώς στο παρόν της στιγμής, εισέρχομαι σε αυτό που την ανοίγει και μετά αφήνομαι να γλιστρήσω στο βάθος της ίδιας της στιγμής.

Έτσι είναι που ζω, έτσι είναι που προσπαθώ να γράψω. Εκείνος ή εκείνη που στη γραφή είναι σε σύνδεση με τη στιγμή, είναι για μένα η καλύτερη συντροφιά.
Τι είναι ένας ζωγράφος; Κυνηγάει τις στιγμές όπως ένας κυνηγός πουλιών.

«… συνειδητοποιώ ότι πρέπει να εργαστώ πολύ για να αποδώσω αυτό που αναζητώ: “την εντύπωση της στιγμής”, ιδίως το κάλυμμα των πραγμάτων, το ίδιο φως να διαχέεται παντού».

Είναι ο Μονέ που το είπε αυτό, το 1890: αυτό που αναζητώ, η εντύπωση της στιγμής… Το ίδιο φως να διαχέεται παντού, το ίδιο φως, τι ίδιο φως." [...]

*

"Οι λέξεις είναι οι συνεργοί μας, οι προδότες μας, οι σύμμαχοί μας. Πρέπει να τις χρησιμοποιούμε, να τις κατασκοπεύουμε, θα πρέπει να μπορούμε να τις διατηρούμε στην καθαρότητα.
Είναι το όνειρο των φιλοσόφων και των ποιητών. Οι λέξεις μάς τρελαίνουν. Επαναλαμβάνοντας πολύ μια ομιλία, χάνει τη σημασία της και γίνεται ένα πράγμα περιττό και κούφιο, και κατακτά την ανθεκτικότητα του δικού της αινιγματικού σώματος.
Η Κλαρίσε διασκέδαζε να λέει: Πνεύμα, πνεύμα, πνεύμα. Και στο τέλος, το πνεύμα πέταξε. Και στο τέλος, τι είναι πνεύμα;
«Είναι μια λέξη λαμπερή και θαρραλέα όπως μια πτήση σπουργιτιών. Κάποιες φορές η επαναλαμβανόμενη ομιλία γίνεται η ξηρή επιδερμίδα πορτοκαλιού του εαυτού της, και δεν λάμπει πια ακόμα και με ήχο.»
Τι συμβαίνει στο τέλος διακοσίων δεκαεννιά λιονταριών; Τι συμβαίνει στο τέλος δέκα χιλιάδων ή εκατό χιλιάδων νούφαρων;" [...]

__________

[Aπόσπασμα από το επίμετρο του Θωμά Συμεωνίδη]

Αναλύοντας τα συναίσθημα, απαλύνοντας μια ερωτική απογοήτευση

Το 1881 ο ΒΙΝΣΕΝΤ ΒΑΝ ΓΚΟΓΚ ερωτεύτηκε χωρίς να υπάρξει ανταπόκριση. Για αυτό το ζήτημα μίλησε, μέσω των επιστολών του, στον αδελφό του Τεό περιγράφοντας τη ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ με ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΟΥΣ ΟΡΟΥΣ: «Στα τελευταία μου γράμματα ήθελα να σου δώσω ΜΙΑ ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. Προσπάθησα να υποδείξω τις ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ και τα ΕΠΙΠΕΔΑ, με επιμήκεις, ευθείες χαράξεις με κάρβουνο: όταν παίρνουν σχήμα οι απαραίτητες δευτερεύουσες βοηθητικές γραμμές, τότε εφαρμόζω το κάρβουνο και ξεκινώ να ΣΧΕΔΙΑΖΩ ΤΙΣ ΠΙΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ. Αυτή Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΘΑ ΓΡΑΦΤΕΙ σε έναν πιο προσωπικό, λιγότερο τραχύ και με λιγότερες γωνίες τόνο από τον προηγούμενο» [επιστολή στον αδελφό του, 11.8.1879].

*

Αντλώντας έμπνευση μέσα από λογοτεχνικές εικόνες
«Σου είπα για εκείνη την εικόνα στον Μπάουτον* στο Οι προσκυνητές που πηγαίνουν στην εκκλησία; Πλησιάζει το απόγευμα. Ένα αμμώδες μονοπάτι οδηγεί μέσα από τους λόφους σε ένα βουνό, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται η Αγία Πόλη, φωτισμένη από τον κόκκινο ήλιο που βασιλεύει πίσω από γκρι απογευματινά σύννεφα. Στον δρόμο ένας προσκυνητής που θέλει να πάει στην πόλη· είναι ήδη κουρασμένος και ρωτάει μια γυναίκα στα μαύρα, που στέκεται στον δρόμο και της οποίας το όνομα είναι ‘‘λυπητερό και ωστόσο πάντα εορταστικό’’:

Ο δρόμος είναι ανηφορικός μέχρι το τέρμα;
Ναι, μέχρι το τέλος.
Και για να φτάσω εκεί θα χρειαστεί όλη η μέρα;
Ναι, από το πρωί μέχρι το βράδυ, καλέ μου φίλε.

Το τοπίο μέσα από το οποίο τυλίγεται ο δρόμος είναι τόσο όμορφο – καφέ χερσότοπος, σποραδικά σημύδες και πεύκα και εκτάσεις κίτρινης άμμου, και το βουνό μακριά σε απόσταση, αντιμέτωπο με τον ήλιο. Αλήθεια, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΑΛΛΑ ΕΜΠΝΕΥΣΗ» [επιστολή στον αδελφό του, 4.4.1876].
* George Henry Boughton, Αμερικανός ζωγράφος, 1833-1905. [...]

______